Ova
izuzetna slika snimljena ACS-om u ESA/NASA-inom Svemirskom teleskopu Hubble,
prikazuje jedan od najsavršenijih spiralnih oblika stvorenih u svemiru. Ona
bilježi nastanak neobične predplanetarne maglice, nazvane IRAS 23166+1655, oko
zvijezde LL Pegaza (poznate i kao AFGL 3068).
Ova
dojmljiva slika prikazuje nešto što izgleda kao tanki spiralni uzorak
zapanjujuće pravilnosti, namotan oko jedne zvijezde skrivene iza guste prašine.
Taj spiralni uzorak ukazuje na neki pravilni periodični proces koji je odgvoran
za oblik maglice. Materijal od kojega nastaje ta spirala, giba se prema vani
brzinom od oko 50000 km/h. Iz te brzine i udaljenosti između slojeva, astronomi
su proračunali da su pojedine ljuske razdvojene oko 800 godina.
Drži
se kako je ta spirala posljedica dvojnosti zvijezde LL Pegaza, u kojemu jedna
zvijezda gubi svoj materijal, dok druga obilazi oko nje. Razmak između slojeva u
spirali bi trebao odražavati orbitalni period dvojne zvijezde, koji je uistinu
također procijenjen na oko 800 godina.
Nastanak i oblik planetarnih
maglica uzbudljivo je područje razvoja zvijezda. Zvijezde s masama od oko
polovice mase Sunca, pa do oko osam puta veće mase od Sunčeve, na kraju svojih
života ne eksplodiraju kao supernove. Umjesto toga, njih čeka dostojanstveniji
kraj, nakon što njihovi vanjski slojevi plina budu odbačeni u svemir i oko njih
se oblikuju dojmljive i zakučaste strukture koje promatračima na Zemlji često
nalikuju dramatičnim akvarelima. IRAS 23166+1655 tek započinje taj proces i
središnja zvijezda u njoj još nije izronila iz kukuljice prašine koja je
okružuje.
Ova
je slika načinjena od fotografija snimljenih širokokutnim kanalom Hubbleove
ACS-e. Slike snimljene kroz žuti filter (F606W - obojene plavo), udružene su sa
slikama dobivenima kroz bliskoinfracrveni filter (F804W - obojene crveno).
Vrijeme eksponiranja iznosilo je 11 i 22 minute po filteru, a vidno polje na
slici široko je oko 80 lučnih sekunda.
[ESA/NASA & R. Sahai]
|